Melkproductie

Heb ik wel genoeg melk? Of misschien te veel? Drinkt mijn babytje wel voldoende? Zijn er middeltjes om mijn melkproductie op te hogen? Enzovoort.
Bijna alle vrouwen die borstvoeding geven, zitten wel eens met dergelijke vragen en twijfels. Borsten hebben immers geen maatstrepen zoals bij flesjes. Hoe weet je dan of je wel voldoende melk aanmaakt voor je kind? Hieronder een overzicht van de meest voorkomende twijfels en vragen mét een antwoord:

Wat wordt er bedoeld met vraag en aanbod?
Voed je op verzoek, dan gaan je borsten melk aanmaken al naargelang de vraag van je kindje. Hoe vaker je kindje bij je drinkt, hoe meer melk er dus aangemaakt wordt. En omgekeerd. Zuinig zijn op je melk heeft dus een averechts effect. Eén van de mooiste eigenschappen van borstvoeding is immers dat je als moeder steeds voldoende melk kan aanmaken voor je kind(eren). Zelfs bij een meerling!

Heb ik een melktekort?
Mijn borsten zijn kleiner en voelen weer zacht aan. Heb ik een melktekort? Nee, integendeel! Borsten die weer soepel en zacht aanvoelen, die minder lekken en kleiner zijn, duiden vooral op een vraag en aanbod die perfect op elkaar afgesteld zijn. Jij produceert dus precies die hoeveelheid melk die je kleintje nodig heeft om goed te groeien!

Hoe weet ik of mijn kind voldoende drinkt aan de borst?
Het zit snor als…
… je voedt op verzoek.
… je je kind zelf de duur van de voeding laat bepalen en hem/haar niet eerder afkoppelt.
… je je kind duidelijk hoort en ziet zuigen en slikken.
… je kind de andere borst weigert of loslaat nadat ie de eerste leeggedronken heeft.
… je borst(en) na de voeding leger aanvoelen dan ervoor.
… je kind 4 tot 6 duidelijke plasluiers op een etmaal heeft
… je kind regelmatig zalfachtige en mosterdgele ontlasting heeft.
… je kindjes urine licht van kleur en reukloos is.
… je kind goed groeit en aankomt.
… je kind alert en levendig is bij het wakker worden.
… je kind tevreden en voldaan is na de voeding.
… je dorst krijgt tijdens of vlak na het voeden.

Hoe ziet de ideale gewichtstoename eruit voor mijn kindje?
De eerste vier maanden komt een borstekindje soms flink in gewicht aan. De eerste twee maanden vaak iets van 200 tot 300 gram per week. De volgende twee maanden daalt dat dan naar 100 tot 200 gram per week ongeveer. Daarna zie je vaak een afvlakking. Van vier tot zes maanden bedraagt de gemiddelde gewichtstoename 100 tot 150 gram per week. En na de zesmaandengrens nog maar 50 tot 100 gram per week. Maak je geen zorgen over deze afvlakking. Dat is een perfect normaal groeipatroon voor een borstekindje!

Mijn kind drinkt elke twee tot drie uur
Hoe verleng ik de tijd tussen twee voedingen? Niet… Als je kindje elke twee tot drie uur wil drinken, is dat een perfect normaal drinkpatroon voor een borstekindje. Jij eet of drinkt toch ook elke twee tot drie uur iets?

Borsthangen. Hoe los ik dat op?
Misschien zit je babytje in de regeldagen. Jouw melkproductie is dan niet aangepast aan de stijgende vraag van je babytje. En moet dus omhoog. Je kindje maakt een groeispurt door. Met vaak aanleggen en voeden op verzoek kom je die vermoeiende dagen het snelst door. Hoe leger je borsten zijn, hoe meer melk er daarna aangemaakt zal worden.

Komt dat vaker drinken vooral op één bepaald moment van de dag voor, en dat bijna dagelijks, dan heeft je babytje allicht zijn clusteruurtjes. Dit is een perfect normaal drinkpatroon voor een borstekindje. De meeste kindjes hebben dit ’s avonds, maar clusteren kan eigenlijk op elk moment van de dag.

Zowel aan regeldagen als aan clusteren geef je het best gewoon toe. Leg je kleintje aan en pak er een goed boek bij. Kijk wat tv. Blader eens door een tijdschrift. Breien, haken, telefoneren… Probeer die “verloren tijd” gewoon nuttig in te vullen. En geniet ervan! Want voor je ‘t weet is zo’n regel- of clusterfase weer voorbij.

Mijn kind drinkt maar vijf minuten per borst. Is dat te weinig?
Normaal gezien weet een kindje zelf wel hoe lang en hoe vaak het moet drinken om aan de nodige melk te komen op een dag. Je kan, vanaf een maand of drie, verschillende types drinkers onderscheiden. Zo heb je de genieters, die rustig drie kwartier doen over een voeding. Maar er zijn ook efficiënte tutteraars, die in vijf minuten hun eten achterover klokken. En alle varianten daar tussenin natuurlijk… Heb je een genieter in huis en wil je de voedingen sneller doen verlopen, dan kan je aan borstcompressie doen. Of van houding of borst wisselen, van zodra je kleintje niet meer actief lijkt te drinken.
Als je je kindje zelf de lengte van de voeding laat bepalen (en het dus niet eerder afkoppelt) en daarna nog je tweede borst aanbiedt, dan kan je er op vertrouwen dat het voldoende melk binnen heeft gekregen.

Mijn kind drinkt een half uur per borst. Is dat normaal?
Zie het antwoord op de vorige vraag.

Hoe drijf ik de melkproductie (weer) de hoogte in?

• Je kindje op de juiste manier vastpakken. En correct aanleggen.
• Je kindje elke twee uur aanleggen. Of bij fulltime kolven elke twee uur kolven.
• Je kindje voor en na elk slaapje de borst aanbieden.
• Je kindje voor elke maaltijd (dus ook voor de groentjes en fruit) eerst de borst aanbieden.
• Wisselvoeden: telkens vier (of zes) borsten aanbieden in plaats van één of twee.
• Je kindje geen speentje geven, maar elke zuigbehoefte aan de borst laten bevredigen.
• Tussentijds kolven.
• Rooming-in: je baby in jouw nabijheid laten slapen zodat je op de eerste hongersignalen kan reageren.
• Nachtvoedingen geven (of ’s nachts kolven). Je kindje desnoods half slapend aanleggen. Hou je je slapende kindje in de gewone voedingshouding, dan hapt het vaak op automatische piloot aan. En drinkt gewoon een voeding weg, zonder dat het wakker wordt.
• Clustervoeden: enkele malen na elkaar elk (half)uur de borst aanbieden in plaats van elke drie of vier uur.
• Clusterkolven: een week lang, elke dag, enkele malen na elkaar elke twintig minuten eventjes kolven.
• Clusterkolven (bij fulltime kolven): een week lang overdag elke één tot twee uur kolven. En ook ’s nachts één of twee keer.
• Kolven na de voedingen. Veel melk komt er dan allicht niet meer, maar het geeft wel een boost aan je melkproductie!
• Goed voor jezelf zorgen: voldoende eten, drinken en rusten.
• Borstvoedingsthee drinken die productieverhogend is: anijs, brandnetel, citroenmelisse, dille, kamille, koriander, kummel, venkel, vrouwenmantel, ijzerhard/verveine. De meeste babytjes vinden die smaken in de moedermelk lekker. Waardoor ze meer gaan drinken. En de productie dus de hoogte in gaat.
• Andere productieverhogende middeltjes: havermout, anijsmelk, knolselder, venkel, pindanoten en -kaas, cashewnoten, amandelnoten, papaya’s en ananas.
• Let op met productieverlagende voedingsstoffen: kervel, peterselie, salie en munt.

OPGELET: Groeit je kindje niet goed of heeft het niet voldoende plasluiers op een dag, vraag dan zeker hulp aan een lactatiekundige. Zij kan je bijkomende tips geven om je melkproductie weer de hoogte in te krijgen.

Waarmee kelder ik de melkproductie?

• Een speentje of pink: Zuigbehoefte is bij jonge babytjes meestal een hongersignaal. Stel je een voeding uit met behulp van een speentje of je pink, dan drinkt je kleintje minder vaak. En worden je borsten minder gestimuleerd. Bovendien drinkt je kleintje dan gulziger, als het uiteindelijk toch de borst krijgt. Met verslikken, lucht happen, teruggeven en krampjes tot gevolg…
• Tepelhoedjes: Met tepelhoedjes is er minder huid-op-huid-contact. Dat bemoeilijkt de toeschietreflex. Je tepels worden minder goed gestimuleerd. Waardoor je borsten minder melk gaan produceren. En dat is niet goed voor de melkproductie op lange termijn… tot slot heb je grotere kans op verstopte melkkanaaltjes en borstontsteking als je tepelhoedjes gebruikt. Meer uitleg over de voor- en nadelen van tepelhoedjes
• Het uitstellen van een voeding: Hoe minder je je kleintje aanlegt, hoe minder melk er zal geproduceerd worden. Bovendien heb je met het uitstellen van een voeding meer kans op verslikken, lucht happen, teruggeven en krampjes. Omdat je kleintje, van de grote honger, gulziger gaat drinken.
• Voedingen inkorten of slechts één borst per keer aanbieden: Een babytje voelt zelf instinctief aan hoe lang hij moet drinken. Het is niet nodig je kleintje eerder van de borst te halen. Bovendien kan het schadelijk zijn voor jouw melkproductie als je je kleintje eerder afkoppelt. Of slechts één borst per voeding gaat aanbieden. Je borsten worden dan niet voldoende gestimuleerd. Je bied best telkens twee borsten aan per voedingsbeurt. En laat je kleintje zelf beslissen of ie nog een dessertje wenst na de eerste borst of niet.
• Je kindje gaan inbakeren. Door je kindje strak in te wikkelen, kan het zijn armpjes niet meer bewegen. Zwaaien met de armpjes en op de vuistjes sabbelen zijn vroege hongersignalen. Je beknot dus je kindjes communicatiemogelijkheden. Waardoor hij niet goed kan uitleggen dat hij honger heeft. Bovendien liggen ingebakerde kindjes vaak heel warm. Waardoor ze slaperiger worden. En minder vaak komen voor een voeding. Door in te bakeren kan het dus zijn dat je je kindje minder voedingen geeft dan ie eigenlijk nodig heeft.
• Een stille hongeraar: Sommige pasgeboren babytjes zijn zo slaperig dat ze niet (goed) wakker worden voor hun voedingen. Die kleintjes maak je best wakker voor de maaltijd. Of je legt hen slapend aan. Niet alleen voor jouw melkproductie, maar ook voor hun groei is het belangrijk dat zij voldoende vaak drinken aan de borst. Tips voor het voeden van een slaperig babytje
• De introductie van vaste voeding: Vaste voeding gaat ten koste van melk. Hoe minder je je kleintje aanlegt, hoe minder melk er zal geproduceerd worden. Je wacht dus best zo lang mogelijk (6 maanden) vooraleer andere dingen dan moedermelk te gaan introduceren.
• Flesvoeding of indikken van je afgekolfde melk: Ga je bijvoeden met kunstmelk of indikken, dan drinkt je kleintje minder aan de borst. Daardoor loopt je melkproductie (verder) terug.

Hoe vaak moet mijn kind ontlasting hebben op een dag?
Tot week vier à zes zou een borstkindje elke dag ontlasting moeten hebben. Enkele keren minstens een eetlepeltje vol ongeveer. Daarna is alles tussen zeven keer op een dag en eens in de zeven dagen normaal. Meer informatie over je kindjes ontlasting vind je hier.

Wanneer gaat het niet goed?
Raadpleeg een lactatiekundige of een contactpersoon van een borstvoedingsvereniging als

… je je kindje niet hoort en ziet zuigen en slikken tijdens de voedingen.
… je borst(en) na de voeding nog even vol aanvoelen als ervoor.
… je kindje minder dan vier volle wegwerpluiers op een dag plast.
… je kindjes urine donker gekleurd is. En/of een scherpe geur heeft.
… je kindje erg weinig en bovendien donkergroene of donkerbruine ontlasting heeft.
… je kind onvoldoende aankomt. Of zelfs afvalt in gewicht.
… je kindje onrustig en/of ontevreden is na de voeding.
… de voedingen langer dan een half uur duren. En je kleintje daarbij erg onrustig is aan de borst.
… je kindje meer dan drie uur per dag ontroostbaar huilt.
… je kindje erg slaperig is. En niet wakker te krijgen is voor zijn voedingen.
… je je ongerust maakt over de borstvoeding.

Opgelet
Een kindje krijgt live veel meer uit je borst dan welke kolf dan ook. Je kolfopbrengst is dus geen indicatie voor je melkproductie!

Deze tekst is geplaatst met toestemming van borstvoeding.aardig.be.

Zie ook deze informatieartikelen: · Borstvoeding · Aanleggen · Borstvoeding op het werk (NL) · Borstvoedingsluiers · Clusteren · Duratie · Fysieke gevolgen · Kolven · Langvoeden · Melkkanalen en Borstontsteking · Menstruatie · Redenen om te stoppen · Regeldagen · Snel stoppen met kolven · Spruw · Tandemvoeden · Tepelkloven · Toeschietreflex · Voordelen · Wisselvoeden