Risico's van drugsgebruik Er is een veel grotere kans op complicaties tijdens de zwangerschap en de geboorte, als je in die periode alcohol en/of drugs gebruikt. Gebruik van alcohol en drugs tijdens de zwangerschap kan de ontwikkeling van de baby ernstig verstoren. Het kan gevaarlijke situaties opleveren en bijvoorbeeld zorgen voor een groeiachterstand bij de baby. Ook op latere leeftijd zijn de effecten van drugsgebruik nog te zien bij het kind, soms zelfs levenslang. Zo kan het kind een (blijvende) achterstand hebben op het gebied van gedrag, emoties en intelligentie. Een gestoorde motoriek en andere lichamelijke afwijkingen worden dan ook vaak gezien wanneer de vrouw (vlak) voor en tijdens de zwangerschap drug heeft gebruikt.
Als je drugs (hebt) gebruikt Heb je drugs gebruikt of gebruik je dit nog steeds, vertel dit dan zo snel mogelijk aan je huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Deze kan je doorverwijzen naar een gespecialiseerd spreekuur. De gezondheid van de baby zal met meer regelmaat worden gecontroleerd. Het is mogelijk dat de baby nog gezond is, maar in ieder geval is het risico op afwijkingen al groter geworden.
Je wilt graag zwanger worden? Het gebruik van alcohol en drugs heeft veel invloed op de vruchtbaarheid. Heb je alleen drugs gebruikt in de periode voordat je zwanger werd, dan kan dit nog steeds invloed hebben op de ontwikkeling van de baby. Het is zeer aan te raden om (lang) voordat je zwanger wilt worden, te stoppen met het gebruik van drugs en alcohol, dit geldt ook voor mannen (drugsgebruik beïnvloed de kwaliteit van het sperma).
De bevruchting De spermacel versmelt met de eicel tijdens de bevruchting, na de bevruchting reist ze via de eileider naar de baarmoeder om zich daar in te nestelen.
Waar kan het gebruik van alochol of drugs invloed op hebben?
- Spermacellen en eicellen: de spermacellen moeten zich goed en snel kunnen bewegen, een goede vorm hebben en er moeten voldoende spermacellen aanwezig zijn. De eicel moet ook van goede kwaliteit wezen. Het gebruik van verslavende middelen kan directe invloeden hebben op de spermacellen, eicellen én bevruchte eicellen. Dit kan niet alleen leiden tot een miskraam, maar ook tot afwijkingen bij de baby.
- De eileider: de trilharen in de eileider brengen de eicel naar de baarmoeder, daarom is het belangrijk dat de trilharen goed functioneren. Drugs kunnen de eileiders beïnvloeden, met als gevolg dat de bevruchte eicel niet (op tijd) in de baarmoeder komt om zich daar te nestelen. Het is ook mogelijk dat de bevruchte eicel in de eileider blijft steken, zodat er een buitenbaarmoederlijke zwangerschap optreedt. Dit is zeer gevaarlijk.
- De placenta (moederkoek): Veel drugs en alcohol zijn in staat door de barrière van de placenta van de moeder naar het kind te gaan. Zo kan het druggebruik van de moeder de ontwikkeling van het kind beïnvloeden.
De zwangerschap
De bevruchte eicel nestelt zich in de wand van de baarmoeder. In een periode van ongeveer 4 weken worden de belangrijkste organen van de baby gevormd. De hersenen, het hart, nieren, ogen, oren, ook het gebit wordt al aangelegd. Na ongeveer 7 weken heeft de baby al handen, voeten, vingers en tenen.
De eerste weken van de zwangerschap is een heel gevoelige periode. Alles wat er in deze periode fout gaat, heeft (zeer ernstige) gevolgen voor de baby. Wanneer je in deze periode drugs gebruikt, kan het de ontwikkeling van de baby verstoren, gaat het om een grote ontwikkelingsstoornis, dan kan dit leiden tot een miskraam.
Alle organen zijn ontwikkeld na de eerste weken (embryonale periode), hierna groeien ze alleen nog (dit is de foetale periode). Het zenuwstelsel en de hersenen ontwikkelen zich gedurende de hele zwangerschap en ook erna. Na 40 weken is de zwangerschap voorbij en in die gehele periode kunnen drugs invloed hebben op de baby en placenta.
De placenta
De placenta is verbonden met de baby via de navelstreng.
Deze zorgt ervoor dat:
- de voedingsstoffen en zuurstof van het bloed van de moeder naar het bloed van de baby kunnen worden gebracht.
- de afvalstoffen en CO2 van het bloed van het kind naar het bloed van de moeder worden gebracht.
Dit moet allemaal gebeuren zonder dat het bloed van de baby in contact komt met het bloed van de moeder. De placenta laat sommige stoffen wel door en andere weer niet. Veel drugs en alcohol zijn in staat om via de placenta de baby te bereiken en zo de ontwikkeling van de baby te beïnvloeden. Bij een kindje in de baarmoeder zijn alle functies nog in ontwikkeling. Zelfs als de moeder een hoeveelheid drugs als weinig beschouwt, kan dit leiden tot een abnormale ontwikkeling van de baby. Dit kan voor het kindje zelfs de dood tot gevolg hebben.
De bevalling Voor een moeder en baby is een bevalling een hele zware inspanning. Zij kunnen dus het beste in goede conditie zijn. Drugs- en alcoholgebruik maakt de bevalling voor moeder en kind een gevaarlijke onderneming.
Geschreven voor Babybytes door L. Ward, werkzaam als gecertificeerd intensive care neonataal verpleegkundige.