Nieuw besluit over de vlokkentest
Minister Schippers (VWS) heeft besloten dat per 1 januari 2015 vrouwen boven de 36 jaar geen rechtstreekste toegang meer hebben tot een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie. Zij volgt daarmee het advies van de Gezondheidsraad. Reden is dat de combinatietest (bloedonderzoek en een nekplooimeting via een echo) een verhoogd risico op chromosoomafwijkingen beter voorspelt dan de leeftijd alleen.
Wat is een vlokkentest?
Bij de vlokkentest neemt de gynaecoloog enkele stukjes weefsel weg uit de placenta (moederkoek). Deze vlokken worden Chorionvlokken genoemd.
De placenta bestaat uit Chorionweefsel en ziet er vlokkerig uit, vandaar de naam vlokkentest. Over het algemeen wordt er tussen de 20 en 50 milligram chorionweefsel weggenomen. Dit is slechts 1 duizendste van de totale hoeveelheid weefsel waaruit de placenta is opgebouwd. De vruchtzak (met daarin de foetus) wordt niet beschadigd.
Bijna altijd gebeurt de vlokkentest via de buikwand (abdominaal). Via de buikwand wordt met behulp van echo bepaald waar de placenta precies ligt. Heel soms wordt de vlokkentest gedaan via de schede (vaginaal). In dat is het vrijwel altijd nodig om een volle blaas te hebben. Bij de vlokkentest via de buikwand is dit niet noodzakelijk.
Vlokkentest via de buikwand
De vlokkentest via de buikwand gebeurt meestal bij een zwangerschapsduur van ongeveer 12 weken. De buikhuid wordt ontsmet met jodium. Via een echo wordt de juiste plaats bepaald voor het inbrengen van de naald. De naald wordt via de onderbuik ingebracht. Heel soms wordt de huid plaatselijk verdoofd, maar lang niet altijd, omdat het inbrengen van de naald even gevoeling is als het prikken van de verdoving. Wanneer de naald op de juiste plaats is ingebracht, komt deze in de placenta te liggen. Dan wordt er wat placentaweefsel opgezogen. De naald zal hierbij wat bewegen.
Het prikken en opzuigen duurt meestal niet langer dan één minuut. Het weggenomen weefsel wordt direct onder de microscoop onderzocht om te zien of de hoeveelheid voldoende is voor chromosoomonderzoek. Wanneer er te weinig vlokken zijn volgt een tweede en zo nodig een derde prik. Het bewegen van de naald bij het opzuigen van het placentaweefsel kan soms een pijnlijk gevoel geven.
Na de ingreep mag je weer naar huis. Bloedverlies hoort na deze vlokkentest niet op te treden. Is hier wel sprake van dan moet je zo snel mogelijk contact opnemen met je gynaecoloog. Het is heel normaal om enkele dagen wat last te hebben van wat buikpijn.
Vlokkentest via de vagina
De vlokkentest via de vagina wordt na de tiende week van de zwangerschap uitgevoerd, meestal bij een zwangerschapsduur van ongeveer 11 weken. In sommige ziekenhuizen wordt het advies gegeven enkele dagen voor de vaginale vlokkentest geen geslachtsgemeenschap te hebben. Informatie hierover krijg je bij het maken van de afspraak.
Tijdens de ingreep lig je op een gynaecologische onderzoekstoel met de benen in steunen. Nadat een (eendenbek) speculum in de schede is gebracht wordt de schede ontsmet met jodium. Soms wordt de baarmoedermond met een tangetje vastgepakt. Dit kan wat pijnlijk zijn.
De arts brengt via de baarmoedermond langs de binnenwand van de baarmoeder een dun tangetje of buisje in tot in de placenta. Via een echo wordt er meegekeken. Het kost vaak wat tijd voordat de placenta wordt bereikt. Onderzoek van het weggenomen weefsel onder de microscoop vindt direct plaats om te zien of de hoeveelheid voldoende is voor chromosoomonderzoek.
Wanneer er te weinig vlokken zijn, wordt een tweede en zo nodig een derde weefselstukje weggenomen. Soms is er dan nog steeds onvoldoende weefsel. De ingreep wordt dan gestopt en er wordt een abdominale vlokkentest of een vruchtwaterpunctie op een later tijdstip voorgesteld. De ingreep duurt gemiddeld 10 tot 15 minuten.
De meeste vrouwen hebben tijdens de ingreep een menstruatieachtig gevoel. Dit gaat snel weer over. Na de ingreep hebben vrijwel alle vrouwen bloedverlies. Een enkele maal wordt kort na de ingreep een bloedstolsel verloren. Het bloedverlies komt bijna altijd van de baarmoedermond, die gemakkelijk bloedt bij aanraken tijdens de zwangerschap. Bloedverlies is dan ook geen reden tot bezorgdheid. Meestal gaat het binnen 12-24 uur over in roze of bruinige afscheiding. Vaak blijft deze afscheiding enkele dagen bestaan, soms drie tot vier weken. Dit kan geen kwaad.
Bijna elke zwangere vrouw gaat direct na de ingreep weer naar huis. Het is aan te raden geen geslachtsgemeenschap te hebben zolang er bloedverlies is. Verdere maatregelen zijn niet nodig. Het is verstandig contact op te nemen met de gynaecoloog als het bloedverlies toeneemt, vooral als dit in combinatie met buikkrampen optreedt. Ook bij ziekte of koorts de eerste dagen na de ingreep is het verstandig je snel te laten onderzoeken om een infectie uit te sluiten.
De uitslag
De uitslag van de vlokkentest is over het algemeen binnen 2 weken bekend. De betrouwbaarheid van het chromosoomonderzoek bij de vlokkentest is iets minder groot dan die bij de vruchtwaterpunctie. Dat komt doordat in 1-2 procent van de zwangerschappen een chromosoomafwijking wordt ontdekt die mogelijk alleen in de placenta aanwezig is. Wanneer dit het geval is wordt alsnog de mogelijkheid besproken om een vruchtwaterpunctie uit te voeren.
Mogelijk risico
Het risico van een miskraam als gevolg van een vlokkentest is 0,5 procent. Daarnaast heeft elke vrouw die 11 weken zwanger is, ongeveer 2 procent kans op een miskraam voor de 16e zwangerschapsweek. Deze kans is er ook als er geen vlokkentest wordt verricht.
In het verleden zijn aangeboren afwijkingen van de ledematen en het gezicht beschreven na vlokkentesten die voor de tiende zwangerschapsweek werden uitgevoerd. Daarom wordt de vlokkentest tegenwoordig pas na de tiende week gedaan. Aangetoond is dat er dan geen verhoogde kans op deze aangeboren afwijkingen bestaat.
Bij bloedverlies in de zwangerschap wordt een vlokkentest meestal afgeraden. De kans op een miskraam als gevolg van de ingreep kan dan wat groter zijn.
Voor- en nadelen van een vlokkentest
Een voordeel van de vlokkentest is dat de ingreep vroeg in de zwangerschap plaatsvindt en dat de uitslag relatief snel bekend is, meestal binnen twee weken. Mocht je besluiten om de zwangerschap af te breken dan is deze voor de omgeving meestal nog niet zichtbaar. Vragen en opmerkingen kunnen je bespaard blijven.
Een nadeel van de vlokkentest is dat soms chromosoomafwijkingen worden gevonden in een zwangerschap die enkele weken later toch in een spontane miskraam zou zijn geëindigd, nog vóór het tijdstip van een eventuele vruchtwaterpunctie. De miskraam bespaart ouders in dat geval de moeilijke keuze over het al of niet afbreken van de zwangerschap.
Daar staat tegenover dat de oorzaak van de miskraam soms onduidelijk blijft als geen vlokkentest is gedaan. Ook weet je bij een miskraam niet of er een chromosoomafwijking aanwezig was met een kans op herhaling in een volgende zwangerschap.
Geschreven voor Babybytes door L. Ward, werkzaam als gecertificeerd intensive care neonataal verpleegkundige.
Zie ook deze informatieartikelen: · Tests Tijdens De Zwangerschap · De Combinatietest · Groep B streptokokken · Hemoglobinegehalte · Navelstrengpunctie · Neurale buis defect · Triple test · Vaderschapstest (Thuis) · Vruchtwaterpunctie · NIPT test
Gerelateerde topics