Na het eerste trimester van mijn eerste zwangerschap ben ik gestopt met werken. Niet omdat het niet meer ging, maar omdat het toevallig zo uit kwam. Ik heb dus wel mijn zwangerschap aan mijn leidinggevende opgebiecht, maar dat was terwijl ik mijn ontslag indiende. In mijn omgeving zijn wel veel vriendinnen die tijdens hun zwangerschap werkten en allemaal hebben ze wisselende ervaringen. Toen er laatst eentje vroeg wat voor rechten je als zwangere nu precies hebt met betrekking tot je werk, besloot ik dat uit te zoeken.
Mededeling
Officiëel hoef je tot drie weken voordat je zwangerschapsverlof in zou gaan (meestal tussen week 34 en week 36) niets over je groeiende foetus te vertellen op je werk. Je kunt je echter voorstellen dat er in de loop der tijd toch dingen aan je gaan opvallen. Behalve die steeds groter wordende watermeloen onder je shirt, kun je last krijgen van zwangerschapskwaaltjes. Kortom: er zijn genoeg manieren waarop je collega’s aan je zouden kunnen zien dat je zwanger bent. Het beste is dus gewoon om het goede nieuws aan je leidinggevende te vertellen als je dat ook aan familie en vrienden wilt vertellen. Doorgaans is dat als je eerste trimester erop zit. Een zwangerschap verzwijgen mág dus, maar het is niet zo netjes om te doen. Je zadelt je leidinggevende dan namelijk last minute op met de taak geschikte vervanging te zoeken. Volgens het wet is het verboden zwangere vrouwen te ontslaan of het contract niet te verlengen. Mocht je toch het gevoel hebben dat je baan niet veilig is als je een zwangerschap aankondigt: geef dit aan bij het College voor de rechten van de mens.
Voorlichting
Aan je leidinggevende is nu de taak om je voor te lichten over een aantal zaken die betrekking hebben tot je werkzaamheden en de zwangerschap. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je met chemische stoffen werkt die onveilig zijn voor je ongeboren kind. Of dat er andere redenen zijn waarom jouw werkzaamheden niet optimaal zijn voor een vrouw in zwangere toestand. In dat geval is je leidinggevende verplicht je dat te melden. Ook is hij of zij verplicht je een oplossing te bieden. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit vervangend werk, extra rusttijden of iets anders om jou en je pens tegemoet te komen.
Je kunt een hele zwangerschap zonder problemen doorlopen, maar het kan helaas ook zo zijn dat je er op z’n zachtst gezegd toch wel iets van merkt dat je een kindje met je mee draagt. Er zijn daarom een aantal regels vastgesteld voor zwangeren tijdens het werk. Ik heb er een aantal opgezocht:
Moet je op je werk veel tillen? Dan zijn hier concrete regels over gemaakt. Je mag namelijk na twintig weken zwangerschap niet meer dan vijf kilo per keer tillen, maximaal tien keer per dag. Na dertig weken zwangerschap mag je maximaal nog maar vijf keer per dag vijf kilo tillen. Probeer tillen überhaupt zoveel mogelijk te vermijden.
Je kan tijdens je zwangerschap niet verplicht worden tot overwerk of tot nachtdiensten. Uit onderzoek blijkt namelijk dat ’s nachts werken een hoger risico op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht met zich mee brengen.
Een bezoekje aan de verloskundige hoort erbij en je zult hem of haar tijdens je zwangerschap vaak genoeg tegenkomen. Deze bezoekjes (en eventuele bezoekjes voor een echo of aan een gynaecoloog) mag je tijdens werktijd inplannen.
Is lang staan zwaar voor je? Dan mag je ten alle tijden zittend werk uitvoeren. Je werkgever móet je hierin tegemoet komen.
Als je een stressvolle baan hebt en je merkt dat je tijdens je zwangerschap onder druk staat, bespreek dit dan met je werkgever. Langere tijd aan stress worden blootgesteld is niet goed voor je ongeboren kind. Probeer met je werkgever een oplossing te bedenken om de werkdruk te verlagen of las wat meer rustpauzes in. Het is misschien lastig om een dusdanig gesprek aan te gaan, maar het is wel heel belangrijk dat je dit doet! Je hebt hier recht op en bent het aan je ongeboren kind verplicht.
Rustpauzes en vervangend werk
Daarover gesproken: er zijn wat regels aan die rustpauzes verbonden. Je hebt als zwangere namelijk maximaal één achtste deel van je werktijd recht op rust. Het gaat dan ook om een rustmoment in een geschikte ruimte met een bed of een bank. Is dit op je werk niet mogelijk en/of is je werk op een andere manier te zwaar of ongeschikt voor jou als zwangere, dan is je werkgever verplicht vervangend werk voor je te zoeken. Als dit echt niet lukt, mag je vrijgesteld worden van werk. Je hebt hier een verklaring voor nodig van de bedrijfsarts, om aan te tonen dat je werkzaamheden echt niet uitvoerbaar zijn tijdens je zwangerschap.
Zwangerschaps- en bevallingsverlof
Zodra je echt als een gans gaat lopen, wordt het tijd dat je zwangerschapsverlof in gaat. Dat gebeurt van maximaal zes- tot minimaal vier weken voor je uitgerekende datum. Als je bent bevallen, gaat je bevallingsverlof in. Die duurt tien aaneengesloten weken. In totaal mag je zestien weken zwangerschaps- en bevallingsverlof opnemen. Als je vier weken zwangerschapsverlof neemt (dus vanaf week 36) en je bevalt precies op tijd, dan mag je de twee weken extra die je niet had opgenomen, alsnog bij je bevallingsverlof tellen. Komt je baby eerder? Dan heb je die tijd niet als zwangerschapsverlof gehad en mag je die extra optellen bij je bevallingsverlof. Als je baby later komt dan de uitgerekende datum, mag je deze tijd ook optellen bij het bevallingsverlof. Al met al is het een aardig rekensommetje. Je kunt nooit precies inplannen wanneer je kind geboren zal worden, maar uiteindelijk komt het – ook met je werk – allemaal wel goed.
Je werkgever mag je niet ontslaan tijdens je zwangerschaps- en bevallingsverlof en ook niet tijdens de eerste zes weken nadat je je werk weer hebt hervat. Als dit toch gebeurt, kun je contact opnemen met de FNV en/of het College voor de rechten van de mens. Je kunt natuurlijk wel gewoon zelf ontslag nemen, als je daar zin in hebt. Overigens kan het wel zo zijn dat tijdens je zwangerschap je (aflopende) contract niet verlengd wordt. Maar de reden van het niet voortzetten van je contract mag dan niet je zwangerschap zijn (al is dat soms moeilijk te bewijzen).
Overleg
Nu heb je als zwangere veel rechten en dat is maar goed ook. Het is fijn dat we in Nederland zo beschermd worden terwijl we bezig zijn met het uitbroeden van nieuwe wereldburgers. Desondanks hoor ik regelmatig dat het in de praktijk helaas niet zo rooskleurig geregeld is als we in de theorie leren. Soms omdat het simpelweg niet bepaald mogelijk is. Mijn zwangere collega’s in het onderwijs kónden bijvoorbeeld niet zomaar voor de klas vandaan lopen om in een afgesloten ruimte op een bank te gaan liggen voor tien minuten tijdens een rekenles. Het is dus een kwestie van veel overleggen. Zowel met je verloskundige of gynaecoloog, als met je leidinggevende. Bekijk wat er mogelijk is op je werk, maar laat je uiteindelijk leiden door wat je lichaam aangeeft. Gaat het niet? Dan zijn daar – gelukkig – goede regelingen voor!
Hoe was het voor jou om tijdens je zwangerschap te werken? Hoe ging je werkgever hiermee om?
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Reageer op dit artikel
reacties (0)