“Houd in de gaten dat hij geen voorkeurshouding krijgt, en zo wel: draai hem dan als hij slaapt voorzichtig de andere kant op!” Dat advies, om een afgeplat- of asymmetrisch achterhoofdje te voorkomen, gaf onze kraamverzorgende ons nog net voordat ze met haar grote bos bloemen voor het laatst bij ons de deur uit ging.
In mijn waas van kraamtranen had ik dat advies maar half gehoord en begrepen. Ik hield in de weken daarna onze zoon goed in de gaten, maar zag hem soms zo heerlijk naar links kijkend slapen, dat ik het niet over mijn hart kon verkrijgen om hem lastig te vallen en om te draaien. Zo’n vaart zou het vast niet lopen, dacht ik. Maar zo’n vaart liep het wel. Na een maand was er bij onze zoon al een lichte afplatting te zien aan de linker achterzijde van zijn hoofdje. Het viel best mee, maar het was wel iets waar ik, zelfs als zoonlief voor de verandering eens een aantal uur aaneengesloten sliep, van wakker heb gelegen. Kan zo’n afplatting kwaad? Blijf je dat afgeplatte stuk altijd zo goed zien? Wat kunnen we eraan doen? En hoe had ik het dan toch kunnen voorkomen?
We krijgen massaal het advies om onze baby’s op hun rug te laten slapen om zo wiegendood zo veel mogelijk te voorkomen. Maar omdat het schedeltje van pasgeboren baby’s tot drie maanden nog zacht is, plat de achterkant relatief snel af. Veel baby’s hebben bovendien (tijdelijk) een voorkeurshouding, waardoor ze dus graag met hun hoofdjes naar links- of rechts slapen. Een afplatting aan één van de achterzijden kan dan ontstaan. Naar schatting heeft één op de vijf zuigelingen een afgeplat achterhoofdje. Als kindjes één jaar oud zijn, is dit nog maar één op de veertien.
Een voorkeurshouding ontstaat soms door problemen aan bijvoorbeeld de spieren, de wervelkolom of omdat er problemen zijn van neurologische aard. Maar het hoeft niet altijd te ontstaan door een lichamelijk probleem. Sommige baby’s kijken graag in de richting van het licht of naar – ik noem maar wat – een interessante mobile die aan één kant in de box of het bedje hangt. Een voorkeurshouding hoeft dus niet altijd alleen voor te komen als je kindje slaapt.
Als je kind, net als het mijne, vaak naar links ligt, zal er aan de linker achterkant van de schedel een afplatting kunnen ontstaan. Deze afplatting is niet schadelijk voor de hersenen of de ontwikkeling van het kind. Je kunt je echter voorstellen dat een asymmetrisch achterhoofd er niet zo mooi uit kan zien als je zou willen voor je kind. Wat dat betreft is het dus puur van cosmetisch belang dat je kind geen afplatting krijgt. Overigens kan een hardnekkige voorkeurshouding wel effect hebben op de ontwikkeling van het kind, omdat het bijvoorbeeld wat verkrampt kan raken aan één kant.
Voorkomen
Zoals mijn kraamverzorgende al zei, is een afplatting te voorkomen. Beide kinderfysiotherapeuten die mij hebben geholpen bij het samenstellen van dit artikel, beamen dit. Er zijn een aantal mogelijkheden om een voorkeurshouding (en daarmee een afplatting of een asymmetrisch achterhoofd) te voorkomen:
Let er goed op dat je baby tijdens het slapen beide kanten op ‘kijkt’. Je kunt eventueel aan elke kant van het hoofd een hand leggen en heel voorzichtig het hoofdje van je baby omdraaien. Dit vergt alleen wel erg veel van jou als ouder. Je moet steeds alert zijn naar welke kant je baby ligt en met name ’s nachts kun je dat niet echt in de gaten houden. Toch kun je het zoveel mogelijk proberen als je wakker bent en je baby in de box of dichtbij je ligt. Leg bijvoorbeeld een knuffeltje aan het voeteneinde in het wiegje/bedje van je baby. Je legt de knuffel aan de kant waar het kindje met zijn gezichtje naar toe ligt. Zo kun je redelijk eenvoudig onthouden welke kant er aan de beurt is.
Merk je dat je baby zich vaak naar het licht toe draait? Leg ‘m dan eens andersom in bed, zodat het licht aan de andere kant is.
Ook zou je de baby – als je zelf nog aan het bijkomen bent van de bevalling met Netflix op de bank – op je borst kunnen laten slapen. Heerlijk buik tegen buik, waardoor er ook even geen druk op het achterhoofdje van je baby is.
Een baby op de zij of op de buik in de box, wandelwagen of in bedje leggen is alleen aan te raden als je er zelf bij bent en als je er zicht op kan houden dat de baby niet per ongeluk met het hoofdje naar beneden tegen het matras komt te liggen.
Leg je baby bijvoorbeeld na elke verschoning even op z’n buik. Hij of zij kan dan oefenen om z’n eigen hoofdje op te tillen.
Een andere tip die ik zelf prettig vond: draag je baby gezellig in een draagzak of draagdoek. Niet alleen vinden baby’s dit heerlijk, er is ook geen druk op hun achterhoofdjes. Win-win! Zorg trouwens wel dat je je baby niet steeds met het hoofdje dezelfde kant op laat liggen en ondersteun het hoofdje als je bukt.
Kinderfysiotherapie
Zodra je zelf ziet dat je kind een voorkeurshouding (en/of een afplatting aan het achterhoofd heeft), trek dan aan de bel. Je kunt via het consultatiebureau doorverwezen worden naar een kinderfysiotherapeut, maar je kunt ook zelf een afspraak maken voor een consult. Behandeling door een kinderfysiotherapeut (tot 18 jaar) wordt altijd geheel vergoed door de zorgverzekering en je hoeft er geen eigen risico voor te betalen. Bij de kinderfysiotherapeut wordt tijdens een intakegesprek een meting verricht aan het hoofdje van je kind. Dit wordt een plagiocephalometrie (PCM) genoemd. De PCM wordt verricht, zodat er na een tijdje concreet kan worden bekeken of de behandeling het gewenste effect heeft. Ook wordt tijdens het eerste gesprek de oorzaak van de voorkeurshouding van je baby onderzocht en worden er oefeningen met je baby gedaan. Bovendien krijg je als ouder een berg aan tips mee over hoe je thuis met je kind aan de slag kunt.
Corrigeren
Als ik me zorgen aan het maken was over die lichte afplatting aan het achterhoofd van mijn zoon, kreeg ik vaak van andere moeders te horen dat hun kinderen het ook hadden gehad, en dat het allemaal in de loop der tijd minder gaat worden. Daar hoopte ik dan op, als ik mijn uk weer eens op zijn buik legde om zijn achterhoofd te ontzien. Mijn zoon ontwikkelde zich gelukkig goed en kon redelijk vlot langere tijd op zijn buik liggen. Inderdaad: nu hij ruim twee jaar oud is is, is zijn afplatting nagenoeg niet meer te zien, ook mede dankzij zijn weelderige blonde haardos. Mariska en Mieke gaven in ieder geval tips over hoe je thuis kunt oefenen:
Als je genoeg plaats hebt, leg het aankleedkussen van je baby dan recht voor je op de commode. Als dat niet gaat, probeer dan de houdingen waarin je je kind verschoont af te wisselen. Soms met het hoofd naar links, soms met het hoofd naar rechts. Ook is het aan te raden om, zoals eerder gezegd, je baby na iedere verschoning even op z’n buik te leggen om het zelf optillen van het hoofdje te stimuleren.
Als je kind steeds naar links kijkt, stimuleer een andere houding dan door bijvoorbeeld in de box een mobile aan de andere kant op te hangen. Dit kan ervoor zorgen dat je kind geïnteresseerd de andere richting op kijkt, en dat is natuurlijk mooi meegenomen.
Draag je baby in verschillende houdingen, dus niet bijvoorbeeld steeds met z’n hoofdje op je linker onderarm.
Als je flesvoeding geeft, geef die dan ook aan beide kanten. Soms met het hoofdje naar links, soms met het hoofdje naar rechts. Bij baby’s die borstvoeding krijgen, wisselt deze houding al af omdat ze uit twee borsten moeten drinken.
Tot slot: de tips die geschikt zijn om een voorkeurshouding of afplatting te voorkomen, zijn ook geschikt om toe te passen als je de afplatting wil corrigeren.
Helm
Tot een tijdje geleden werd een helmpje nog vaak voorgeschreven om een kind met een afplatting aan het achterhoofd, om zo erger te voorkomen en de schedel de kans te geven weer goed te groeien. Een kind zou dan gedurende een aantal maanden 23 uur per dag dag zo’n (dure en oncomfortabele) helm moeten dragen. Laatst werd echter bewezen dat dit helmpje onvoldoende effect had. Kinderen die een tijd lang een helm hadden gedragen, hadden niet per definitie een ronder achterhoofd dan kinderen die geen helm hadden gedragen. Met fysiotherapie en oefeningen thuis valt dus prima resultaat te behalen, de helm draagt hier niet per se extra aan bij. In 2014 maakte EenVandaag hier onderstaande, interessante uitzending over.
Komt het goed?
Afhankelijk van de oorzaak van de voorkeurshouding van je baby, is een dusdanig probleem meestal redelijk snel te verhelpen. Met zo’n 3 tot 6 afspraken bij een kinderfysiotherapeut kun je al veel resultaat behalen. Bij de meeste kinderen komt een afplatting van een achterhoofd weer goed. Hoe eerder je actie onderneemt, hoe beter het uiteindelijke resultaat zal worden. Wacht als ouder zijnde dus niet af, als je merkt dat je kind een hardnekkige voorkeurshouding of afplatting heeft aan het achterhoofd.
Hoe heb jij een afplatting aan het achterhoofd voorkomen? Of heb jij contact gehad met de kinderfysiotherapeut over dit probleem? We zijn erg benieuwd!
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Onze zoon had een extreme afplatting aan de zijkant. Zijn eerste ODDI van de PCM meting was 122%. Dit is eigenlijk schrikbarend hoog. Vanaf toen twee a drie keer per week fysiotherapie gehad. Plus dat manlief het kind gemiddeld 130 keer per dag uit zijn voorkeur legde (wij hebben dit geteld, geen grap haha). Bij de tweede meting was zijn ODDI naar 110 of 108% gegaan en bij de laatste meting was hij 105%. Hij is nu twee en als zijn haren nat zijn dan zie je het echt nog wel. Maar als het goed is moet hij zonder moeite een bril kunnen dragen nu ;).
Helmpje is overigens nooit ter sprake geweest. Volgens onze fysio zou dit 0 extra effect hebben.
Mijn zoontje is nu bijna 6 maanden een heeft een afplatting op zijn achterhoofdje in het midden omdat hij vooral op zijn rug heeft gelegen (ook ik hem in de kraamtijd niet goed meegekregen dat hij op zijn buik moest oefenen). Ik heb van meerdere mensen al gehoord dat T. wel echt een plat achterhoofdje heeft, dus naar consultatiebureau geweest en het besproken. Ze vond het wel echt zichtbaar maar ze zei wel dat ze erger gezien heeft en dat het wel bij zal trekken. Toch voel ik mij niet helemaal gerustgesteld. T is volop aan het draaien nu op zijn zij en zijn buik maar ik merk dat ik best onrustig word als hij op zijn rug ligt. Bang dat het niet zal verbeteren en hij hierdoor gepest zal worden...
Hee lova, wij hadden dat ook met ons zoontje. Toch hebben wij doorgepakt en hebben toen fysio gehad wat weinig tot niet hielp. Ik had zoiets van als ik er alles aan heb gedaan en het verbeterd niet dan hebben we alles aangepakt. Uiteindelijk zijn wij voor een helmpje gegaan en hij heeft nu een mooi rond achterhoofdje. Dus doen wat je gevoel zegt het is jullie kindje.
Reageer op dit artikel
reacties (4) Stuur een bedankje