BabyBytes heeft er een nieuwe deskundige bij: Yvette Seen. Zij is advocate, gespecialiseerd in familierecht, en scheidingsmediator. In haar eerste blog legt ze alles uit over erkenning en gezag en hoe je dit goed kunt regelen.
Veel ouders zijn in de wolken op het moment dat ze horen dat ze een kindje verwachten. En dat is begrijpelijk ook! Maar wat ze vaak vergeten is dat er nog het een en ander officieel geregeld moet worden als de ouders niet getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan.
Biologische, juridische en sociale ouder
Wisten jullie dat er een verschil is tussen biologische, juridische en sociale ouders?
Biologische ouders
Een biologische ouder is een ouder van wie het kind het DNA draagt. Ieder kind heeft 2 biologische ouders: een vader en een moeder. Zo zijn we nu eenmaal genetisch bepaald.
Juridische ouders
De vrouw uit wie een kind geboren wordt, wordt automatisch de juridische ouder van het kind. Zij is wettelijk gezien de ouder van het kind. Ook als zij niet de biologische ouder is (denk bijvoorbeeld aan eiceldonatie). Is die vrouw getrouwd of heeft die vrouw een geregistreerd partnerschap, dan wordt die partner automatisch ook juridisch ouder. Zijn jullie samenwonend, dan moet het kind erkend worden om een tweede juridisch ouder te krijgen. Erkenning kan al plaatsvinden voor de geboorte, maar ook erna en kan geschieden door de biologische vader of een andere vrouw of man.
Zo kan een kind bij de geboorte dus andere biologische en juridische ouders hebben. De wet staat op dit moment nog maar twee juridische ouders toe, maar het wetsvoorstel meervoudig ouderschap brengt daar in de toekomst mogelijk verandering in.
Sociale ouders
Een sociale ouder is een ouder die feitelijk de zorg draagt voor een kind. Een kind kan meerdere sociale ouders hebben. Denk bijvoorbeeld aan de partner van een gescheiden moeder die al 10 jaar voor een kind zorgt. Die partner heeft geen biologische band met het kind, is geen juridisch ouder maar kan wel gezag krijgen over een kind. De wet staat op dit moment nog maar twee gezaghebbende ouders toe, dus kan dit alleen als de biologische of juridische vader niet al het gezag heeft. Het wetsvoorstel meervoudig ouderschap wil ook hier verandering in brengen.
Het klinkt misschien erg ingewikkeld allemaal, maar veelal zijn de biologisch ouders ook de juridische en sociale ouders. Hieronder ga ik daar dan ook van uit. Dus ben je zwanger van je partner, waar moet je dan nu écht op letten?
Getrouwd of geregistreerd partnerschap
Zijn jullie getrouwd of hebben jullie een geregistreerd partnerschap, dan kunnen jullie rustig op jullie roze wolk blijven zitten. Jullie worden automatisch beide juridisch ouder van je kind en worden beiden automatisch belast met het gezag over jullie kind. Alleen als jullie dit niet willen moeten jullie in actie komen.
Samenwonend
Zijn jullie samenwonend, dan wordt de moeder automatisch de juridische ouder en krijgt zij van rechtswege het gezag. Wil de vader ook juridisch ouder worden moet hij met toestemming van de moeder het kind erkennen. Dat kan al tijdens de zwangerschap maar kan ook na de geboorte.
Dan wordt het even lastig want door een recente wetswijziging hebben weliswaar in de toekomst alle juridische ouders ook gelijk gezag, maar het tijdstip van erkenning is cruciaal.
Heb je je kind erkend vóór 1 januari 2023 dan moet je nog apart het gezag gaan regelen. Ook als het kind toch in 2023 wordt geboren! Ouders moeten in dat geval samen een formulier invullen dat zij beiden willen dat ook vader belast wordt met het gezamenlijk gezag. Dit kan fysiek bij de rechtbank of via DigiD op rechtspraak.nl
Heb je het kind erkend ná 1 januari 2023 dan word je bij de geboorte (of als het kind al geboren was direct) automatisch medebelast met het gezag over het kind.
Waarom is juridisch ouder zijn nou zo belangrijk?
Als juridisch ouder ben je wettelijk gezien de ouder van een kind (ongeacht het biologische ouderschap) en dat heeft verschillende (juridische) gevolgen.
Achternaam
Zo kan een kind alleen de achternaam dragen van één van zijn juridische ouders. Zijn jullie getrouwd of hebben jullie een geregistreerd partnerschap dan krijgt het kind automatisch de achternaam van de vader, tenzij ouders voor de geboorte of bij de geboorteaangifte kiezen voor de achternaam van moeder.
Zijn jullie samenwonend, dan werkt het juist andersom. Het kind krijgt standaard de achternaam van de moeder, willen jullie dat niet, dan moet er bij de erkenning een naamskeuze gemaakt worden. Een kind kan dus geboren worden met de achternaam van moeder en een tijdje later toch de achternaam van vader dragen.
Erven
Overlijdt een juridisch ouder, dan wordt het kind automatisch erfgenaam en omgekeerd ook. Je hoeft dan dus niets te regelen. Ben je alleen biologisch of sociaal ouder en wil je toch dat je kind erfgenaam wordt, dan kan je dat via een testament regelen maar de erfbelasting is wel flink hoger (30% i.p.v. 10%).
Nationaliteit
Je kind krijgt van zijn juridisch ouder niet alleen zijn of haar achternaam en erfenis maar ook de Nederlandse Nationaliteit als de ouder die bij de geboorte van het kind ook al heeft.
Omgang
Een juridisch ouder heeft recht op omgang met en informatie over een kind. Het versterkt de positie van de andere ouder, zeker in geval van scheiding is dat van belang.
Rechten en plichten
Juridisch ouder worden geeft dus een aantal rechten maar geeft ook de plicht voor de ouder om voor het kind te zorgen, zowel fysiek als financieel. Als ouders uit elkaar gaan, kan er ook kinderalimentatie gevorderd worden. Maar laat dit je niet weerhouden om je kind te erkennen, want ook een biologische ouder (tenzij sprake is van donorschap) is verplicht zijn kind financieel te onderhouden
Waarom is gezag zo belangrijk?
Als je gezag hebt over je kind, ben je de wettelijk vertegenwoordiger van je kind. Dat betekent dat je beslissingen mag nemen voor je kind. Heeft alleen moeder het gezag dan kan moeder alleen beslissingen nemen. Bij een scheiding kan dat problemen geven. Moeder kan dan alleen beslissen om met het kind te verhuizen naar een andere stad en het kind op een andere school zetten. Het uitgangspunt van de wet is dat ouders gezamenlijk het gezag uitoefenen. Daarom is vanaf 1 januari 2023 het gezag nu ook gekoppeld aan de erkenning. Beide (juridisch) ouders hebben dan evenveel te zeggen over een kind.
Als ouders samen gezag hebben moeten zij samen beslissingen nemen over het kind. Beslissingen over waar het kind gaat wonen, naar welke school het gaat, of het wel of niet deelneemt aan het Rijksvaccinatieprogramma of medische ingrepen wel of niet nodig zijn enzovoort. Maar het betekent ook dat je aangesproken wordt als je kind schulden maakt of schade veroorzaakt.
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Ik ben Yvette Seen, advocate en scheidingsexpert bij Gezinsvriendelijk Scheiden. Opgegroeid in Luxemburg, gestudeerd in Leiden en inmiddels al weer jaren met mijn man en twee dochters woonachtig in West Friesland. Ik ben van nature vrolijk, open en een echte verbinder.
Als advocaat regel ik de scheiding van ouders bij de rechtbank en als mediator begeleid ik hen bij het maken van duurzame afspraken voor een gelijkwaardig en harmonieus ouderschap in de toekomst. Dat brengt niet alleen ouders rust en duidelijkheid, maar ook de kinderen zodat zij ondanks de scheiding toch gewoon kind kunnen zijn en zich optimaal kunnen blijven ontwikkelen.
Dat is niet altijd makkelijk. De transitie van liefdespartners naar co-ouders is complex maar waar een wil is, is een weg. En die weg, leer ik jullie te vinden!
Reageer op dit artikel
reacties (0)