Soms als ik Facebook open, zie ik foto’s voorbij komen van kinderen die ik niet ken. Dit blijken foto’s te zijn van vrienden van vrienden, die door één like van één van mijn vrienden op mijn pagina terecht komen. Ik vind het altijd een vreemd idee dat andermans kindjes zo op mijn tijdlijn voorbij schuiven.
De ouders beseffen zich waarschijnlijk niet eens hoe ver de foto’s van hun kroost verspreid worden. Die gedachte bracht me op het idee dit artikel te schrijven en eens wat dieper in de materie te duiken. Waar moet je allemaal rekening mee houden als je besluit om foto’s van je kind online te zetten?
Die ene schattige foto waar je dreumes zijn eerste wankele stapjes zet, wil je het liefst met heel de wereld delen. Je zet ‘m op Facebook, op Instagram en hij gaat in de WhatsApp groep naar je hele familie. De blije reacties stromen binnen. Heerlijk dat je dit kunt delen met iedereen! Het is alleen minder leuk dat je niet zo goed weet met wie je je foto nou precies deelt. Vooral op Facebook is het lastig om daar het overzicht op te houden. Als jouw vrienden op je foto reageren, zien zijn/haar vrienden dit ook. Wellicht deelt je moeder de foto. Op die manier zien al haar vrienden ook de foto van je kind. Ook talloze mensen die je nog nooit hebt gezien. Was dat wel de bedoeling?
De voorwaarden van Facebook
Je herinnert je het misschien nog wel: in januari 2015 brak op Facebook algehele paniek uit over de nieuwe voorwaarden die het bedrijf had gepresenteerd. Mensen stapten in bosjes over op de app Telegram en plaatsen verklaringen op hun tijdlijn om hun auteursrecht te beschermen. Helpen die zelf geplaatste verklaringen? Helaas niet. Op het moment dat je een Facebook-account aanmaakt, ga je akkoord met de voorwaarden die Facebook stelt. Maar hoe zit het met de teksten, foto’s en filmpjes die je plaatst? Is dat eigendom van Facebook zodra je het plaatst? Facebook zegt hierover het volgende in de voorwaarden:
“Je verleent ons een niet-exclusieve, overdraagbare, royaltyvrije, wereldwijde licentie om alle IE-inhoud te gebruiken die je plaatst op Facebook of in verband met Facebook (IE-licentie). Deze IE-licentie eindigt wanneer je jouw IE-inhoud of je account verwijdert, tenzij je jouw inhoud hebt gedeeld met anderen en zij de inhoud niet hebben verwijderd.”
Wat betekent dit concreet? Je geeft níet je auteursrecht weg aan Facebook, maar je geeft Facebook wel vrij royale toestemming om jouw foto’s, teksten en filmpjes te mogen gebruiken voor bijvoorbeeld advertenties. Ze mogen het zelfs zonder jouw toestemming doorverkopen aan derde partijen. Wanneer de inhoud van je posts eenmaal gaat ‘zwerven’, ben je de controle eigenlijk vrijwel kwijt. Je kunt jouw post dan wel verwijderen, maar zolang het bij vrienden nog staat en zij het niet verwijderen, zijn de voorwaarden nog steeds van toepassing.
Door bovenstaande tekst lijkt Facebook opeens een groot privacyverslindend monster in plaats van een gezellige plek om leuke momenten met elkaar te delen. Dit is wellicht deels ook zo, maar Facebook is niet de enige partij. Toen ik bovenstaande tekst schreef, gaf ik mezelf in gedachte een schouderklopje omdat ik geen foto’s van mijn meiden op Facebook deel. Weliswaar houd ik hun foto’s weg van Facebook en andere social media, ik deel ze wel met gemak de hele dag door op WhatsApp. Dat voelt meer afgeschermd voor mensen voor wie de foto niet bedoeld is. Als ik een foto naar mijn moeder app, dan ziet mijn moeder ‘m. Misschien mijn vader nog, maar dat is het zo’n beetje. Maar is WhatsApp wel zoveel meer afgeschermd dan bijvoorbeeld Facebook?
Helaas niet. Zowel WhatsApp als Instagram zijn eigendom van Facebook. Dat betekent dus dat voor die twee sociale kanalen exact dezelfde voorwaarden voorwaarden gelden als voor Facebook. Zelfs die schattige foto van jouw kind in bad die je alleen aan je vriend stuurde, zou dus zonder jouw toestemming gebruikt mogen worden in advertenties! Natuurlijk is het wel zo dat je via WhatsApp veel meer controle hebt over wie jouw foto’s te zien krijgen.
Dit klinkt best eng. Moeten we bang zijn?
Is het reëel om ervoor te vrezen dat Facebook jouw foto’s ook daadwerkelijk zal gebruiken in advertenties? Ik denk niet dat je er bang voor hoeft te zijn dat die ene schattige foto van jouw zoon of dochter binnenkort op XL-formaat boven de A4 te zien is. Facebook zal zijn eigen populariteit enorm schaden als ze foto’s op die manier zouden gaan misbruiken. Toch is het goed om te beseffen dat ze de rechten wel hébben en dat het dus zou kunnen. Je weet immers nooit hoe dingen in de toekomst lopen…
Sociale aspecten
Los van al deze juridische aspecten die een beetje een nare bijsmaak geven aan het plaatsen van kinderfoto’s op social media, is er nog een aspect dat meeweegt in mijn optiek: het sociale aspect. Toen het me laatst opviel dat mijn kleine meisje automatisch begint te lachen naar de lens als ik met mijn telefoon een foto van haar maak, besefte ik me dat ik misschien wat was doorgeslagen. De ruim 2500 foto’s in mijn filmrol bevestigden dat beeld. Is het niet veel leuker om je bezig te houden met het moois dat je kind op dat moment doet, dan je bezig te houden met hoe je het vast kunt leggen en naar wie je het door kunt sturen?
Wat kun je doen om jezelf en je kinderen online te beschermen?
Natuurlijk hoef je jezelf niet compleet te wissen van het internet, hoewel dit wel het meest veilig zou zijn. Hieronder staan een aantal tips die goed zijn om in gedachte te houden als je een foto van je kind online wilt plaatsen:
Vraag jezelf af: zou ik deze foto bij een willekeurig onbekend persoon onder de neus schuiven? Als het antwoord ‘nee’ is, plaats de foto dan niet. Besef je dat jouw foto’s waarschijnlijk niet alleen zichtbaar zijn voor je vrienden. Wanneer een vriend reageert, kan dit ook weer in de tijdlijn van zijn/haar vrienden verschijnen. Zo verspreidt het zich als een olievlek.
Neem een momentje de tijd om eens kritisch door je privacy-instellingen heen te lopen en maak de nodige aanpassingen. Op deze pagina lees je wat je allemaal in kunt stellen voor Facebook en hoe je dat moet doen. Voor Instagram kun je dat hier lezen.
Zelf probeer ik de laatste tijd ook kritischer na te denken bij alle foto’s die ik maak. Moet ik echt overal foto’s van maken en dat via WhatsApp verspreiden? Waarom zou ik niet gewoon even van het moment kunnen genieten? En is het niet voor mijn dochters ook leuker om een mama te hebben die niet vergroeid is met haar telefoon? Een moeder die hen niet als een paparazzi vastlegt bij hun every move?
Wees extra voorzichtig met kwetsbare beelden van je kind. Het is triest dat je er rekening mee moet houden, maar doe het voor de zekerheid toch maar. Het lijkt zo vanzelfsprekend, maar toch zie ik het regelmatig voorbijkomen. Verspreid foto’s waar je kind (bijna) bloot op staat gewoon niet. Niet via Facebook, niet via Instagram en ook niet via WhatsApp. Houd deze beelden voor jezelf. Het idee dat deze beelden in verkeerde handen terecht zouden komen, is gruwelijk.
Besef je dat je kind er niet om heeft gevraagd om met zijn snoet online gezet te worden. Zo lang hij niet voor zichzelf op kan komen op dit punt, zul jij dit moeten doen. Foto’s verwijderen van internet is vaak lastiger dan het lijkt. Grote kans dus dat als jouw kind puber is, die foto’s nog steeds op te duikelen zijn. Als dit een gewone, schattige foto is, dan is dat nog te overzien. Maar een foto waar te zien is hoe je kind in een onbewaakt ogenblik zijn haar heeft gedaan met klodders sudo-crem, is misschien al minder grappig.
Wil je toch graag plaatjes van je kinderen online delen? Wees dan creatief en zoek naar manieren om sfeervolle beelden te creëren waar de gezichtjes van je kinderen niet op te herkennen zijn.
Plaats jij weleens foto’s van je kind(eren) op social media? Was jij je bewust van de risico’s?
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Esther, 29, is getrouwd en moeder van twee prachtige dochters. Ze is online redacteur bij een bekend tijdschrift voor kinderen en in haar vrije tijd schrijft ze vaak en graag.
Reageer op dit artikel
reacties (2) Stuur een bedankje