Er is een enorm tekort aan zaaddonoren in Nederland. Dat merkt ook het UMC Utrecht, waar de wachtlijsten steeds langer worden. ‘We hebben op dit moment amper zaaddonoren en wel honderden vrouwen die ernaar vragen’, zegt arts Anna Candido. Daarom start de vruchtbaarheidskliniek een campagne om meer mannen te overtuigen om te doneren.
Waarom zo’n tekort?
Sinds 2004 mogen mannen in Nederland niet meer anoniem doneren. De reden is dat kinderen later de mogelijkheid krijgen hun biologische vader te traceren. Maar door deze maatregel is het aantal donoren flink gedaald, en dat zorgt voor lange wachttijden. Vrouwen die afhankelijk zijn van een spermadonor, moeten gemiddeld 1,5 tot 2,5 jaar wachten op een Nederlandse donor.
Meer dan de helft van het gebruikte donorzaad is afkomstig van buitenlandse spermabanken. Vooral uit Denemarken, waar doneren veel gebruikelijker is. Hoe dat komt? Mogelijk doordat Deense klinieken actiever adverteren met de vergoeding. In Nederland krijgen mannen ook een vergoeding, maar daar wordt geen reclame voor gemaakt. “Dat vinden we niet chic”, zegt Marieke Schoonenberg van de NVOG (Nederlandse vereniging Obstetrie en Gynaecologie).
Bang voor te veel halfbroers en -zussen
Steeds meer klinieken willen geen buitenlands sperma meer gebruiken. Ze zijn bang dat donorkinderen hierdoor onbedoeld heel veel halfbroers en -zussen krijgen. In Nederland mag een donor maximaal twaalf gezinnen helpen, maar in andere landen gelden andere regels. Zo kunnen Deense donoren naast Nederlandse moeders ook vrouwen in andere landen helpen, waardoor een kind misschien tientallen of zelfs honderden halfbroers en -zussen heeft.
Na het verhaal van massadonor Jonathan Meijer, zijn mensen extra voorzichtig. Hij bleek wereldwijd minstens 550 kinderen te hebben verwekt, vaak zonder dat ouders wisten dat hij al zoveel had gedoneerd. Dat leidt tot discussies: hoe kunnen we dit voorkomen en tegelijkertijd genoeg donorzaad beschikbaar houden?
Max Curfs van Isala Zwolle begrijpt de zorgen, maar blijft samenwerken met Deense spermabanken vanwege het grote tekort aan Nederlandse donoren. Volgens hem houden Deense banken steeds meer rekening met het belang van het kind. “ESB bijvoorbeeld, heeft nu een goed programma op de rails staan om kinderen te helpen als zij contact willen met hun biologische vader.”
Ook Marieke Schoonenberg ziet deze ontwikkeling. Mannen worden streng gescreend voordat ze mogen doneren. “Van alle aanmeldingen blijft een klein deel, van tien tot vijftien procent, geschikt als donor”, legt ze uit. “Daarnaast is er elke drie maanden overleg met de Deense spermabanken. Dat gaat over het beperken van het aantal nakomelingen per donor. En dat banken transparanter moeten zijn over hoeveel een donor heeft in andere landen.”
Nieuwe regels vanaf 1 april
Om misbruik te voorkomen, komt er vanaf 1 april een nieuw systeem. Klinieken kunnen dan checken of een donor al bij een andere Nederlandse kliniek heeft gedoneerd. Elke donor krijgt een ‘moedercode’ en mag maximaal twaalf gezinnen helpen. Dit moet voorkomen dat iemand, zoals Jonathan Meijer, via meerdere klinieken meer kinderen verwekt dan de bedoeling is.
Zelfinseminatie, waarbij vrouwen privé donorzaad regelen via online platformen, blijft buiten de wetgeving vallen.
Campagne
Het UMC Utrecht hoopt dat meer Nederlandse mannen zich aanmelden als donor. “Je kunt een wereld van verschil maken voor iemand die graag een kindje wil”, zegt arts Candido. “Een donatie kan een enorme impact hebben op het leven van wensouders en misschien is het iets om eens over na te denken.”
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Reageer op dit artikel
reacties (0)