Wonderkinderen die kunnen lezen als ze twee jaar zijn, Bach spelen op hun vierde en meerdere vreemde talen spreken op hun achtste. Klasgenoten zijn afgunstig en ouders denken dat ze de loterij hebben gewonnen. Echter, hun carrières eindigen vaak niet met een knal, maar met gejammer. Hoe komt dit? Professor Adam Grant schreef er een interessant stuk over in de New York Times.
Wonderkinderen worden zelden volwassen genieën die de wereld veranderen. Zo was er in Amerika een prestigieuze prijs voor wetenschappelijk begaafde middelbare scholieren, de Westinghouse Scient Talent Search. Vanaf haar oprichting in 1942 tot 1994, zijn er 2000 tieners finalist geworden. Slechts 1% heeft de National Academy of Sciences afgemaakt en acht personen hebben een Nobelprijs gewonnen. Tientallen eindigden ver van hun potentieel. We gaan er vaak vanuit dat deze kinderen de sociale en emotionele vaardigheden missen om in de maatschappij goed te functioneren. Maar als je kijkt naar de bewijzen is deze uitleg niet voldoende: minder dan een kwart van de hoogbegaafde kinderen lijdt aan sociale en emotionele problemen.
Niet leren om creatief te zijn
Wat hen weerhoudt is dat ze niet leren om origineel en creatief te zijn. Deze kinderen streven vooral naar goedkeuring van hun ouders en de bewondering van hun leraren. Maar als ze bijvoorbeeld kampioen schaken worden, gebeurt er iets onverwachts: oefening baart kunst maar het leert niet om iets nieuws te maken of origineel te zijn. De hoogbegaafde kinderen leren prachtige Mozart-melodieën te spelen, maar zelden componeren ze hun eigen originele stukken. Ze richten hun energie op het consumeren van bestaande wetenschappelijke kennis, niet de productie van nieuwe inzichten. Uit onderzoek blijkt dat de meest creatieve kinderen het minst geneigd zijn om het lievelingetje van de leraar te worden, en als reactie leren vele kinderen om hun originele ideeën voor zichzelf te houden.
Als ze volwassen zijn worden veel van deze wonderkinderen experts in hun vakgebied en leiders in organisaties. 'Slechts een fractie van de hoogbegaafde kinderen wordt uiteindelijk revolutionaire volwassen ondernemers en creatievelingen’, zegt psycholoog Ellen Winner. ‘Degenen die dit wel doen maken een moeilijke verandering door.’ De meeste wonderkinderen maken nooit die sprong. Ze passen hun buitengewone vaardigheden toe in hun werk, zonder grote stappen te maken. Ze worden artsen die hun patiënten genezen zonder dat ze vechten tegen het oneerlijke medische systeem of advocaten die cliënten verdedigen tegen oneerlijke kosten, maar ze proberen niet zelf de wetten te veranderen.
Wat is er nodig om een creatief kind zich te laten ontwikkelen?
Maar hoe moet het dan? Een studie vergeleek de families van kinderen die werden gerekend tot de meest creatieve 5% op school met degenen die niet ongewoon creatief waren. De ouders van gewone kinderen hadden een gemiddelde van zes regels in huis, zoals specifieke schema's voor huiswerk en het slapen gaan. Ouders van zeer creatieve kinderen hadden een gemiddelde van minder dan één regel in huis. Creativiteit kan moeilijk zijn om te koesteren, maar het is gemakkelijk te dwarsbomen. Door de regels te beperken moedigen ouders kinderen aan voor zichzelf te denken. Ze hebben de neiging om ‘de nadruk op morele waarden te leggen, in plaats van op specifieke regels’, aldus Harvard-psycholoog Teresa Amabile.
Toen psychologen Amerika’s meest creatieve architecten vergeleek met een groep getalenteerde maar niet-creatieve leeftijdgenoten was er duidelijk iets unieks aan de ouders van de architecten: de ouders moedigden hun kinderen aan succes na te streven - maar ze moedigden hen ook aan om plezier te hebben in hun werk en te kijken waar hun interesses lagen.
Toen psycholoog Benjamin Bloom een studie deed naar de roots van bekende muzikanten, kunstenaars, sporters en wetenschappers, leerde hij dat hun ouders niet droomden van het maken van een superster van hun kinderen. Ze waren geen slavendrijvers. Maar wanneer deze ouders interesse en vaardigheden zagen bij het kind in een bepaald iets, steunden ze hen. Topconcertpianisten kregen geen les van elitaire leraren vanaf het moment dat ze konden lopen. Hun eerste lessen kwamen van instructeurs die toevallig in de buurt woonden en het leren leuk maakten. Mozart toonde interesse in de muziek, voordat hij pianoles kreeg, niet andersom. Zelfs de beste atleten begonnen niet eerder dan hun leeftijdsgenoten. Ook tennissers als Andre Agassi voelden geen druk om te presteren. Ze herinneren zich één ding over hun eerste coaches: ze maakten tennis leuk.
Passie
Succes hangt niet alleen af van hoeveel uur je ergens insteekt. Onderzoek toont aan dat hoe meer we oefenen, hoe meer we worden ‘opgesloten’ in een vertrouwde manier van denken. Hierdoor wordt je creativiteit belemmerd. Daarnaast, wat motiveert mensen om een bepaalde vaardigheid voor duizenden uren te oefenen? Het meest betrouwbare antwoord is passie – ontdekt door natuurlijke nieuwsgierigheid of gevoed door vroegtijdige plezierige ervaringen met een activiteit.
Je kunt een kind niet programmeren om creatief te worden. Probeer je om een bepaald soort succes te genereren, dan is het beste wat je krijgt een ambitieuze robot. Als je wilt dat je kinderen originele ideeën in de wereld brengen, moet je hen steunen in hun passie, niet in jouw passie.
Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!
Reageer op dit artikel
reacties (1) Stuur een bedankje