Zwangerschapsdiscriminatie: wat zijn je rechten en plichten?

Zwangerschapsdiscriminatie: heb jij er al eens van gehoord? In dit artikel geeft onze familierechtdeskundige Yvette antwoord op de vraag wat het is en welke rechten en plichten jij, je partner en je werkgever hebben bij een zwangerschap en de periode erna.

Wat is zwangerschapsdiscriminatie?

Er is sprake van zwangerschapsdiscriminatie als vrouwen nadelig worden behandeld op hun werk vanwege hun zwangerschap, (jong) moederschap of het hebben van een kinderwens. Vraag je je af hoe zich dit in de praktijk uit? Bijvoorbeeld door het niet verlengen van een arbeidscontract, het niet krijgen van een bepaalde baan of promotie dan wel de meest opvallende: ontslag.

Ontslag

Men spreekt over ontslag als er een arbeidscontract van onbepaalde duur wordt beëindigd of een tijdelijk contract eerder wordt beëindig dan de afgesproken einddatum. Ontslagen worden omdat je zwanger bent (en met zwangerschapsverlof gaat), mag wettelijk gezien niet. Er geldt dan een zogenaamd ontslagverbod. Hetzelfde geldt voor het opnemen van ouderschapsverlof of zorgverlof. Dat mag en kan ook geen reden zijn voor ontslag, sterker nog ze mogen niet eens geweigerd worden.

Niet verlengen arbeidscontract/niet aangenomen worden

Wat we vaker zien is dat een tijdelijk contract plots niet wordt verlengd of dat die ene promotie die jou zo op het lijf geschreven stond aan je neus voorbijgaat. Tijdens de derde ronde van je sollicitatie plots de vraag gekregen of je kinderen wilt? Weet dat werkgevers dit niet eens mogen vragen. Je hoeft er dus ook geen antwoord op te geven.

Pesten

Heb je een vast contract en ben je zwanger dan zie je dat werkgevers zich soms niet houden aan de rechten die zwangere vrouwen hebben of dat bij terugkomst op de werkvloer ze andere taken krijgen toebedeeld, niet hun eigen vaste klanten terugkrijgen, onmogelijke werktijden krijgen opgelegd etc.

Wat wordt ertegen zwangerschapsdiscriminatie gedaan?

Gelukkig zijn er maatregelen en rechten die vrouwen beschermen tegen deze vorm van discriminatie. De Rijksoverheid wil dat zwangere vrouwen op de arbeidsmarkt een gelijke behandeling krijgen. Daarom worden werkgevers en werknemers beter geïnformeerd over hun rechten en plichten met betrekking tot zwangerschap. Zo is op initiatief van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het Actieplan Arbeidsmarktdiscriminatie tot stand gekomen. Het plan heeft tot doel discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan en gelijke kansen te bevorderen voor alle werknemers met name door meer bewustwording te creëren over wat wel en niet toegestaan is.

Weet jij waar jij en je partner allemaal recht op hebt als je zwanger bent?

• Je hebt recht op verlof voor zwangerschapsonderzoek/controle

1. Hiervoor hoef je géén vakantie-uren op te nemen
2. Het loon dient doorbetaald te worden

• Je hebt recht op extra pauze(s) tijdens de zwangerschap

Deze extra pauze(s) bedragen tezamen ten hoogste één achtste deel van de geldende arbeidstijd per dienst. Stel je hebt een dienst van 8 uur dan mag je 1 uur extra pauze opnemen (al dan niet verdeeld over de dag en los van je andere pauzes).

• Je hebt recht om te werken op vaste/regelmatige tijden
• Je mag niet ontslagen worden (zie ook zwangerschapsdiscriminatie)

Je mag niet verplicht worden om:

1. meer dan 10 uur per dienst te draaien
2. gemiddeld meer dan 50 uur per week te werken in een periode van 4 weken
3. of meer dan 45 uur per week in een periode van 16 aaneengesloten weken
4. om nachtdiensten te draaien (let op, hier zijn enkele uitzonderingen op!)

• Je hebt recht op zwangerschapsverlof:

Je hebt recht op minimaal 16 weken zwangerschapsverlof.

1. Ben je in verwachting van een meerling? Dan heb je zelfs recht op minimaal 20 weken
2. Dit verlof kan beginnen tussen 6 weken en 4 weken vóór de dag van je uitgerekende bevallingsdatum
3. Je kunt zelf bepalen op welke dag je het verlof laat ingaan.
4.  Je hebt recht op bevallingsverlof:
5. Is onderdeel van het zwangerschapsverlof
6. Het gaat in op de dag na de bevalling en duurt minimaal tien weken achter elkaar.
7. Stop je 4 weken van tevoren? Dan heb je na je uitgerekende datum dus nog minimaal 12 weken. Stop je 6 weken van tevoren maar komt je baby 2 weken te laat dan heb je 18 weken zwangerschapsverlof.
8. Als een moeder overlijdt bij de geboorte van het kind, mag de partner het bevallingsverlof van de moeder overnemen.

• Nadat je weer aan het werk bent gegaan heb je recht om borstvoeding te geven/te kolven tijdens werktijd:

1. Deze tijd bedraagt tezamen ten hoogste één vierde deel van de geldende arbeidstijd per dienst (dus werk je 8 uur dan heb je 2 uur recht om te kolven)
2. Tot 9 maanden na je bevalling (daarna in eigen tijd)
3. Je werkgever moet een besloten ruimte beschikbaar stellen
4. Je salaris wordt gewoon doorbetaald
5. Bij het bepalen van eventuele targets moet hier rekening mee gehouden worden

• Je partner kan calamiteitenverlof of kortverzuimverlof opnemen voor de bevalling.

1. Het salaris loopt door
2. Je partner heeft recht op geboorteverlof (ook wel kraamverlof of partnerverlof genoemd):
3. Duur: 1 werkweek
4. Deze start de dag na de beval
5. Salaris loopt 100% door

• Je partner heeft recht op aanvullend partnerverlof

1. Duur: maximaal 5 werkweken
2. Mag ook verspreid opgenomen worden
3. Binnen 6 maanden na de geboorte opnemen
4. Een werkgever mag partnerverlof niet weigeren
5. Een werkgever kan wegens zwaarwegende belangen wel tot 2 weken van tevoren het aanvullende geboorteverlof wijzigen (bijvoorbeeld andere dagen of weken voorstellen).
6. Salaris wordt voor 70% doorbetaald

• Jullie hebben beiden recht op ouderschapsverlof:

1. Ouderschapsverlof is bedoeld voor ouders om meer tijd door te brengen met hun kinderen. Het kan worden opgenomen tot het kind 8 jaar oud is.
2. Werknemers hebben recht op 26 keer hun wekelijkse arbeidsduur aan ouderschapsverlof. Dit verlof kan worden opgenomen in hele dagen of weken.
3. Werkgevers mogen ouderschapsverlof niet weigeren. Ze kunnen wel in overleg met de werknemer afspraken maken over de planning van het verlof.
4. De eerste 9 weken wordt het salaris voor minimaal 70% doorbetaald
5. De rest van het ouderschapsverlof is onbetaald (tenzij er in een voor jou toepasselijke CAO afwijkende afspraken staan)

• Jullie hebben recht op zorgverlof:

1. Zorgverlof is bedoeld voor situaties waarin een werknemer zorg moet verlenen aan een zieke partner, kind, ouder of huisgenoot.
2. Werknemers hebben recht op maximaal 2 keer hun wekelijkse arbeidsduur aan zorgverlof per jaar. Dit verlof kan worden opgenomen in hele dagen.
3. Werkgevers mogen zorgverlof niet weigeren. Ze kunnen wel vragen om bewijs van de zorgsituatie, bijvoorbeeld een doktersverklaring.
4. Het salaris wordt voor minimaal 70% doorbetaald.

Wat als je gediscrimineerd wordt als zwangere/moeder?

Tot slot, wat kan jij zelf doen als je het idee hebt dat je gediscrimineerd wordt door je werkgever?

Allereerst: ga het gesprek aan met je werkgever. Jammer genoeg zijn er nog veel werkgevers onwetend van alle rechten en plichten rondom zwangerschappen.

Ontslagen? Start binnen 2 maanden een juridische procedure om het ontslag ongedaan te maken of voor een financiële vergoeding · Vraag advies of een doorverwijzing bij het juridisch loket.

Maak melding bij:

1. (indien aanwezig/aangesloten) een (onafhankelijke) klachtencommissie
2. (indien aanwezig/aangesloten) een vakbond
3. Het anti-discriminatiebureau
4. Het College voor de Rechten van de Mens

Heb jij weleens te maken gehad met zwangerschapsdiscriminatie?

Lees ook:

Zwangerschaps- en moederdiscriminatie op de werkvloer
Daisy: 'Ik ben ontslagen tijdens mijn zwangerschap'

Beeld: AI, Midjourney

Wil jij graag jouw verhaal over je bevalling, baby, vruchtbaarheidstraject of iets anders delen op BabyBytes? Dat kan via dit formulier. Wie weet staat jouw verhaal binnenkort (anoniem) op de site!

• SHARE
• PIN
• Volg ons